Bir Kara Delik ya da Nötron Yıldızı Oluşumu İlk Kez Gözlendi

Northwest Üniversitesi’nden bilim insanları önderliğinde, yeni ve parlak bir gök cisminin varlığı inceleniyor. Gök cisminin ortaya çıkma sebebi ise bir kara delik ya da nötron yıldızı oluşumu.

2018 yılının Haziran ayında Hawaii’de bulunan ATLAS teleskopu, gezegenimizden 200 milyon ışık yılı uzaklıkta, Herkül takımyıldızında ortaya çıktı.

Gök cismine isim olarak AT2018cow ya da kısaca “The Cow (İnek)” adı verildi. Cisim, gökyüzünde birden bire ortaya çıkıp aniden kayboldu. Hard-X ve radyo dalgaları gibi çeşitli görüntüleme kaynaklarından gelen verileri işleyen ekip, bir yıldızın çöküş anını görüntülemeyi başardı. Çöküşün ardından ortaya bir kara delik ya da yoğun bir nötron yıldızı çıkması bekleniyor. Ortaya çıkan gök cisminin olay ufkuna dağılan yıkıntı oldukça parlak ve dikkat çekici.

Bu nadir rastlanan olay sayesinde astronomlar kara delik veya nötron yıldızlarının nasıl ortaya çıktıklarını ilk andan gözlemlemeyi ve yapılarını daha iyi tanımlamayı başarabilecek. Araştırmanın başındaki isimlerden, Northwest Üniversitesi’nden Raffaella Margutti, teoride kara delik ve nötron yıldızı oluşumunun yıldızlar çöktükten sonra ortaya çıktığının bilindiğini ancak hiç oluşumunda gözlemlenemediğini söylüyor.

İnek ilk ortaya çıktığı andan itibaren uluslararası astronomi camiasının dikkatini çekti. İlk aşamada yapının bir süpernova olduğu düşünülse de gözlemleri durumun böyle olmadığını açıkça ortaya koydu. Normalden çok daha parlak olan yapı, bilinen diğer yıldız patlamalarından çok daha hızlı şekilde ve çok daha kısa sürede gerçekleşti. Saçılan parçacıkların hızı saniyede 30 milyon kilometreye kadar çıktı. (Işık hızının 10’da 1’i ) Süreç toplam 16 gün sürdü. 16 günün bizim için kısa olmayabilir ama bazı oluşum süreçlerinin milyarlarca yıl sürebildiği bir evrenden bahsettiğimizde bu süre göz açıp kapayıncaya kadar geçen bir süre.

Çeşitli gözlem evlerine erişim sayesinde yapıyı detaylı olarak inceleyen Margutti ve ekibi, gök cisminin yoğun miktarda helyum ve hidrojen içerdiğini de ortaya çıkarttı. Ekip X ışınları, Hard-X ışınları (normal X ışınlarının 10 kat güçlüsü), gamma ışınımları ve radyo dalgalarını kullanarak yapıyı, parlaması sona erdikten sonra da incelemeye devam etti.

Margutti’nin bulguları 233. Amerikan Astronomi Toplantısı’nda Seattle’da tanıtıldı. Araştırma Astrophysical Journal’de de yayımlanacak.