Otizm Nedir ? Nasıl Tespit Edilir ?

Otizm

Sevgili arkadaşlar, bu makalede sizlere Otizm hakkında bilgiler vereceğim, keyifli okumalar dilerim.

Otizm nedir?

Otizm, kendisini bir dizi semptomla ifade eder. Otizm spektrum bozukluğu bebeklik döneminde ve erken çocukluk döneminde ortaya çıkar ve konuşmayı, oynamayı ve başkalarıyla etkileşim kurmayı öğrenmek gibi birçok temel gelişim alanında gecikmelere neden olur.

Otizmin belirti ve semptomları, etkileri gibi büyük ölçüde değişir. Otizmi olan bazı çocukların sadece hafif bozuklukları varken, diğerlerinin üstesinden gelmek için daha fazla engel vardır. Bununla birlikte, otizm spektrumundaki her çocuğun, en azından bir dereceye kadar aşağıdaki üç alanda sorunları vardır:

·         Sözlü ve sözsüz iletişim

·         Başkalarıyla ve çevrelerindeki dünyayla ilgili

·         Esnek düşünmek ve davranmak

Otizme neyin neden olduğu ve en iyi nasıl tedavi edileceği konusunda doktorlar, ebeveynler ve uzmanlar arasında farklı görüşler vardır. Ancak herkesin hemfikir olduğu bir gerçek var: erken ve yoğun müdahale yardımcı olur. Risk altındaki çocuklar ve erken belirtiler gösteren çocuklar için büyük fark yaratabilir. Ancak çocuğunuzun yaşı ne olursa olsun, umudunuzu kaybetmeyin.

Çocuğumda Otizm Var mı?

Otizmi erken yakalamak büyük bir fark yaratır. Erken belirti ve semptomları tanıyarak çocuğunuza öğrenmesi, büyümesi ve gelişmesi için ihtiyaç duyduğu yardımı alabilirsiniz.

Ebeveynler uyarı işaretlerini nasıl fark edebilir?

Bir ebeveyn olarak, otizmin en erken uyarı işaretlerini tespit etmek için en iyi konumdasınız. Çocuğunuzu herkesten daha iyi tanıyorsunuz ve on beş dakikalık kısa bir ziyarette bir çocuk doktorunun görme şansı bulamayabileceği davranışları ve tuhaflıkları gözlemliyorsunuz. Çocuğunuzun çocuk doktoru değerli bir ortak olabilir, ancak kendi gözlemlerinizin ve deneyimlerinizin önemini küçümsemeyin . Anahtar, kendinizi eğitmektir, böylece neyin tipik neyin olmadığını bilirsiniz.

Çocuğunuzun gelişimini izleyin. Otizm çeşitli gelişimsel gecikmeler içerir, bu nedenle çocuğunuzun sosyal, duygusal ve bilişsel dönüm noktalarına ne zaman ulaştığına ya da olup olmadığına dikkat etmek, sorunu erkenden fark etmenin etkili bir yoludur. Gelişimsel gecikmeler otomatik olarak otizme işaret etmese de, yüksek bir riske işaret edebilir.

Endişeniz varsa harekete geçin. Her çocuk farklı bir hızda gelişir, bu nedenle çocuğunuz konuşmak veya yürümek için biraz geç kalırsa paniğe kapılmanıza gerek yoktur. Sağlıklı gelişim söz konusu olduğunda, geniş bir “tipik” yelpazesi vardır. Ancak çocuğunuz yaşına uygun gelişimini karşılamıyorsa veya bir sorundan şüpheleniyorsanız, endişelerinizi derhal çocuğunuzun doktoruyla paylaşın. Beklemeyin.

Bekle ve gör yaklaşımını kabul etmeyin. Pek çok endişeli ebeveyne “Endişelenme” veya “Bekle ve gör” deniyor. Ancak beklemek, yapabileceğiniz en kötü şeydir. Çocuğunuzun gelişimi için en iyi şansa sahip olduğu bir yaşta değerli zamanınızı kaybetme riskiyle karşı karşıyasınız. Gelişimsel olarak gecikmiş çocukların problemlerinden “kurtulmaları” pek olası değildir. Gecikme alanında beceriler geliştirmek için çocuğunuzun ekstra yardıma ve hedefe yönelik tedaviye ihtiyacı vardır.

İçgüdülerine güven. İdeal olarak, çocuğunuzun doktoru endişelerinizi ciddiye alacak ve otizm veya diğer gelişimsel gecikmeler için kapsamlı bir değerlendirme yapacaktır. Size yanlış bir şey söylüyorsa içgüdülerinizi dinleyin ve ısrarcı olun. Doktorla bir takip randevusu ayarlayın, ikinci bir görüş alın veya bir çocuk gelişimi uzmanına sevk isteyin.

Her türlü gerileme, ciddi bir otizm uyarı işaretidir

Otizm spektrum bozukluğu olan bazı çocuklar iletişim becerilerini geliştirmeye başlar ve daha sonra genellikle 12 ila 24 ay arasında geriler. Örneğin, “anne” veya “yukarı” gibi kelimelerle iletişim kuran bir çocuk, dili kullanmayı tamamen bırakabilir. Herhangi bir konuşma, gevezelik, jest veya sosyal beceri kaybı çok ciddiye alınmalıdır çünkü gerileme otizm için önemli bir ipucudur.

Bebeklerde ve küçük çocuklarda otizmin belirti ve semptomları

Otizm bebeklik döneminde yakalanırsa, tedavi genç beynin olağanüstü esnekliğinden tam olarak yararlanabilir. Otizmin 24 aydan önce teşhis edilmesi zor olsa da, semptomlar genellikle 12 ila 18 ay arasında ortaya çıkar. Belirtiler 18 aylık olduğunda tespit edilirse, yoğun tedavi beynin yeniden bağlanmasına ve semptomların tersine çevrilmesine yardımcı olabilir.

Otizmin ilk belirtileri, tipik davranışların yokluğunu içerir – atipik davranışların varlığını değil – bu yüzden fark edilmesi zor olabilir. Bazı durumlarda, otizmin en erken belirtileri, bebek sessiz, bağımsız ve iddiasız görünebileceğinden, “iyi bir bebeğin” belirtileri olarak yanlış yorumlanır. Bununla birlikte, neye bakacağınızı biliyorsanız, uyarı işaretlerini erken yakalayabilirsiniz.

Bazı otizimli bebekler kucaklaşmaya tepki vermez, kucağa alınmak için uzanmaz veya beslenirken annelerine bakmaz.

Otizmin erken belirtileri

Bebeğiniz veya yürümeye başlayan çocuğunuz şunları yapmaz:

·         Beslenirken size bakmak veya gülümserken gülümsemek gibi göz teması kurun.

·         Adına veya tanıdık bir sesin sesine yanıt verin

·         Nesneleri görsel olarak takip edin veya bir şeyleri işaret ettiğinizde hareketinizi takip edin

·         Vedalaşın veya el sallayın ya da iletişim için başka hareketler kullanın

·         Dikkatinizi çekmek için sesler çıkarın

·         Sarılmayı başlatın veya buna yanıt verin veya alınmak için uzanın

·         Hareketlerinizi ve yüz ifadelerinizi taklit edin

·         Başkalarıyla oynayın veya ilgi ve eğlenceyi paylaşın

·         Kendinize zarar verirseniz veya rahatsızlık hissederseniz fark edin veya önemseyin

·         Gelişimsel Gecikmeler

Aşağıdaki gecikmeler, çocuğunuzun çocuk doktoru tarafından derhal bir değerlendirme yapılmasını gerektirir;

.         6 aya kadar: Büyük gülümsemeler veya diğer sıcak, neşeli ifadeler yok

·         9 aya kadar: Seslerin, gülümsemelerin veya diğer yüz ifadelerinin ileri geri paylaşımı yok

·         12 aya kadar: İsme yanıt verilmemesi

·         12 aya kadar: Gevezelik veya “bebek konuşması” yok

·         12 aya kadar: İşaret etme, gösterme, uzanma veya sallama gibi ileri geri hareketler yok

·         16 aya kadar: Söz yok

·         24 aya kadar: Taklit etmeyi veya tekrar etmeyi içermeyen anlamlı iki kelimelik sözler yok

Daha büyük çocuklarda belirti ve semptomlar

Çocuklar büyüdükçe, otizm için belirtiler daha çeşitli hale gelir. Pek çok uyarıcı işaret ve belirti vardır, ancak bunlar tipik olarak bozulmuş sosyal beceriler, konuşma ve dil zorlukları, sözlü olmayan iletişim zorlukları ve esnek olmayan davranışlar etrafında döner.

Sosyal zorlukların belirtileri

·         İlgisiz veya diğer insanlardan veya çevrelerinde olup bitenlerden habersiz görünüyorsa

·         Başkalarıyla nasıl bağlantı kuracağını, nasıl oynayacağını veya arkadaş edineceğini bilmiyorsa

·         Dokunulmamayı, tutulmamayı veya kucaklanmamayı tercih eder

·         “Taklit” oyunları oynamaz, grup oyunlarına katılmaz, başkalarını taklit etmez veya oyuncakları yaratıcı şekillerde kullanmaz

·         Duyguları anlamakta veya onlar hakkında konuşmakta güçlük çekiyorsa

·         Başkalarının onunla konuştuğunu duymuyorsa

·         İlgi alanlarını veya başarılarını başkalarıyla paylaşmaz (çizimler, oyuncaklar)

Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar için temel sosyal etkileşim zor olabilir.  Pek çok çocuk, kendi dünyalarında, diğerlerinden uzak ve bağımsız yaşamayı tercih ediyor.

Konuşma ve dil zorluklarının belirtileri

·         Tipik olmayan bir ses tonuyla veya tuhaf bir ritim veya perdeyle konuşuyor (örneğin her cümleyi soru soruyormuş gibi bitiriyor)

·         Aynı kelimeleri veya cümleleri sıklıkla iletişim amacı olmadan tekrar tekrar tekrarlar

·         Bir soruyu cevaplamak yerine tekrarlayarak yanıtlar

·         Dili yanlış kullanır (gramer hataları, yanlış kelimeler) veya üçüncü şahıs olarak kendisine atıfta bulunur

·         İhtiyaçları veya arzuları iletmekte güçlük çekiyorsa

·         Basit talimatları, ifadeleri veya soruları anlamıyor

·         Söylenenleri tam anlamıyla alır (mizah, ironi ve alaycı tonları özler)

Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar konuşma ve dil konusunda zorluk yaşarlar. Genellikle geç konuşmaya başlarlar.

Sözlü olmayan iletişim zorluklarının belirtileri

·         Göz temasından kaçınır

·         Söyledikleriyle uyuşmayan yüz ifadeleri kullanıyor

·         Başkalarının yüz ifadelerini, ses tonunu ve hareketlerini algılamıyor

·         Çok az jest yapar (işaret etmek gibi). Soğuk veya “robot benzeri” olarak karşımıza çıkabilir.

·         Görüntülere, kokulara, dokulara ve seslere alışılmadık şekilde tepki verir. Özellikle yüksek seslere duyarlı olabilir. Başkalarının çocuğun dikkatini çekme çabalarının yanı sıra giren / çıkan insanlara da tepkisiz olabilir.

·         Atipik duruş, beceriksizlik veya eksantrik hareket etme yolları (örneğin, sadece sessizce yürümek)

Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar, ince sözel olmayan ipuçlarını anlamakta ve beden dilini kullanmakta sorun yaşarlar. Bu, sosyal etkileşimin “alıp vermesini” çok zorlaştırır.

Esneklik belirtileri

·         Katı bir rutini takip eder (örneğin, okula gitmek için belirli bir yoldan gitmekte ısrar eder)

·         Program veya ortamdaki herhangi bir değişikliğe uyum sağlamakta güçlük çeker (örneğin, mobilyalar yeniden düzenlenirse veya uyku zamanı normalden farklı bir zamanda olursa sinir krizi geçirir)

·         Oyuncaklar veya anahtarlar, ışık düğmeleri veya lastik bantlar gibi garip nesnelere alışılmadık bağlantılar. Her şeyi saplantılı bir şekilde sıralar veya belirli bir sıraya göre düzenler.

·         Çoğunlukla sayılar veya semboller içeren dar bir ilgi konusu ile meşgul olma (örneğin, haritalar, tren tarifeleri veya spor istatistikleri hakkındaki gerçekleri ezberleme ve ezberleme)

·         Tavan vantilatörü gibi hareketli nesneleri izleyerek veya bir oyuncak arabanın tekerlekleri gibi bir nesnenin belirli bir kısmına odaklanarak uzun süreler geçirir

·         Elleri çırpma, sallanma veya dönme gibi aynı eylemleri veya hareketleri tekrar tekrar tekrar eder (kendi kendini uyaran davranış veya “stimming” olarak bilinir). Bazı araştırmacılar ve klinisyenler, bu davranışların otizmli çocukları teşvik etmekten çok yatıştırdığına inanıyor.

Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar genellikle kısıtlıdır, esnek değildir ve hatta davranışlarında, aktivitelerinde ve ilgi alanlarında takıntılıdır.

Ortak kısıtlı ve tekrarlayan davranışlar

•         El çırpmak

•         İleri geri sallanıyor

•         Bir daire içinde dönüyor

•         Parmak sallama

•         Parmakları gözlerin önünde hareket ettirmek

•         Parmak şıklatıyor

•         Kulaklara dokunmak

•         Oyuncak sıralamak

•         Dönen nesneler

•         Tekerlek Döndürme

•         Hareketli nesneleri izleme

•         Tekrar eden kelimeler veya sesler

Otizmin nedenleri

Yakın zamana kadar çoğu bilim insanı otizmin çoğunlukla genetik faktörlerden kaynaklandığına inanıyordu. Ancak çığır açan yeni araştırmalar, otizmin gelişiminde çevresel faktörlerin de önemli olabileceğini gösteriyor.

Bebekler, daha sonra anne karnındayken veya doğumdan bir süre sonra, dış ortamdaki bir şey tarafından tetiklenen otizme karşı genetik bir kırılganlıkla doğabilirler.

Bu bağlamda çevrenin vücut dışındaki herhangi bir şey ifade ettiğine dikkat etmek önemlidir. Atmosferdeki kirlilik veya toksinler gibi şeylerle sınırlı değildir. Aslında en önemli ortamlardan biri doğum öncesi ortam gibi görünmektedir.

Otizme katkıda bulunabilecek doğum öncesi faktörler

Hamilelikte, özellikle ilk 3 ayda antidepresan kullanmak

Hamileliğin erken dönemlerinde beslenme yetersizlikleri, özellikle yeterince folik asit alamama

Anne ve babanın yaşı

Çok düşük doğum ağırlığı ve neonatal anemi dahil doğumda veya doğumdan kısa süre sonra komplikasyonlar

Hamilelik sırasında anne enfeksiyonları

Hamileyken metaller ve böcek ilaçları gibi kimyasal kirleticilere maruz kalma

Bu doğum öncesi risk faktörleri hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır, ancak hamileyseniz veya hamile kalmaya çalışıyorsanız, bebeğinizin otizm riskini azaltmak için şimdi adımlar atmaktan zarar gelmez.

Otizm ve aşılar

Çocuğunuzun miras aldığı genleri kontrol edemezsiniz veya onu her türlü çevresel tehlikeden koruyamasanız da, çocuğunuzun sağlığını korumak için yapabileceğiniz çok önemli bir şey var: programa göre aşı olduğundan emin olun.

Konuyla ilgili birçok tartışmaya rağmen, bilimsel araştırmalar aşıların veya içeriklerinin otizme neden olduğu teorisini desteklemiyor. ABD, İngiltere, İsveç ve Danimarka’da yürütülen beş büyük epidemiyolojik çalışma, aşı alan çocukların daha yüksek otizm oranlarına sahip olmadığını ortaya koydu. Ek olarak, Tıp Enstitüsü tarafından yapılan büyük bir güvenlik incelemesi, bağlantıyı destekleyen herhangi bir kanıt bulamadı. Aşıların otizmle ilişkili olmadığı sonucuna varan diğer kuruluşlar arasında Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Amerikan Pediatri Akademisi ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) bulunmaktadır.

Endişeleniyorsan ne yapmalısın

Çocuğunuz gelişimsel olarak geciktiyse veya otizm için başka belirtiler gözlemlediyseniz, çocuk doktorunuzdan hemen bir randevu ayarlayın. Aslında, çocuğunuzun gelişimsel dönüm noktalarına programında ulaşıyor olsa bile bir doktor tarafından taranması iyi bir fikirdir. Amerikan Pediatri Akademisi, tüm çocukların rutin gelişimsel taramaların yanı sıra 9, 18 ve 30 aylıkken otizm için özel taramalar almasını önermektedir.

Otizm taraması planlayın. Otizm riski altındaki çocukları belirlemek için bir dizi özel tarama aracı geliştirilmiştir. Bu tarama araçlarının çoğu hızlı ve anlaşılırdır, evet-hayır soruları veya semptomların kontrol listesinden oluşur. Çocuk doktorunuz da çocuğunuzun davranışıyla ilgili görüşlerinizi almalıdır.

Bir gelişim uzmanına bakın. Çocuk doktorunuz tarama sırasında olası otizm belirtilerini tespit ederse, çocuğunuz kapsamlı bir tanısal değerlendirme için bir uzmana sevk edilmelidir. Tanı koymak için tarama araçları kullanılamaz, bu nedenle daha fazla değerlendirmeye ihtiyaç vardır. Bir uzman, çocuğunuzun otizmli olup olmadığını belirlemek için bir dizi test yapabilir. Pek çok klinisyen otizmli bir çocuğu 30 aylıktan önce teşhis etmeyecek olsa da, otizmle ilişkili bir semptom kümesinin ne zaman mevcut olduğunu belirlemek için tarama tekniklerini kullanabileceklerdir.

Erken müdahale hizmetleri arayın. Otizmin teşhis süreci zordur ve bazen biraz zaman alabilir.  Doktorunuzdan sizi erken müdahale hizmetlerine sevk etmesini isteyin.  Birkaç erken uyarı işareti gösteren çocukların gelişimsel gecikmeleri olabilir. Otizm spektrum bozukluğu için tüm kriterleri karşılasalar da karşılamasalar da erken müdahaleden fayda göreceklerdir. Diğer bir deyişle, bekle ve gör yaklaşımında erken müdahaleye göre daha fazla risk vardır.

Kişisel Gelişim hakkında diğer yazılarımızı okumak için tıklayınız.

Otizm Nedir ? Nasıl Tespit Edilir ? yazısı ilk önce Resimlink üzerinde ortaya çıktı.